Dünyamıza Mars’tan geldiğine inanılan ve “Kızıl Gezegen”in uzak geçmişindeki koşulları hakkında bilgi toplamak için incelenen bazı meteoritlerin gerçekten Mars kökenli oldukları, NASA’nın su ve olası yaşam izleri bulmak üzere Mars yüzeyine indirmiş olduğu Curiosity adlı gezgin laboratuar tarafından belirlendi.
Dünya’nın yarısı çapında, onda biri kütlesinde kuru ve soğuk (ortalama -50⁰C) bir gezegen olan Mars’ın milyarlarca yıl önce ılıman, yaşama uygun sulak bir gezegen olduğuna inanılıyor. Nitekim kısa süre önce Curiosity, Mars toprağının, zengin bir oran sayılan %2 oranında su içerdiğini belirlemişti. Hatta Mars kökenli olduğu düşünülen meteoritleri inceleyen bilimcilere göre, bunlarda Dünya’ya yaşamın Mars’tan taşınmış olabileceğini gösteren bazı kimyasal kanıtlar bulunuyor (Bkz: Yaşam Mars’tan mı geldi). Mars kaynaklı yaşam kuramcılarına göre, Mars’a çarpan bir asteroid’in darbesiyle uzaya fırlayan bu kaya parçaları, mikroskopik yolcularıyla birlikte uzayda yüzbinlerce yıl yol aldıktan sonra Dünya’ya düşmüşler.
Ancak, bu meteoritlerin gerçekten Mars kökenli olup olmadıkları tartışma konusuydu. Curiosity’nin “Mars’ta Örnek Analizi” ( SAM) adlı tahlil aygıtında yaptığı inceleme, tartışmaya son noktayı koymuş bulunuyor: Dünya’daki örnekler, gerçekten Mars’tan gelmişler. Curiosity’nin yaptığı, başka elementlerle kolayca tepkimeye girmedikleri için “soygaz” diye adlandırılan gazlardan biri olan Argon izotopları (aynı elementin nötron sayısı farklı olan türleri) arasındaki oranı saptamak. Argon-36 ve argon-38 izotopları Güneş Sistemi’nin her yerinde doğal olarak bulunuyor. Bunlardan argon-38, ötekine kıyasla iki tane fazla nötron içerdiğinden daha ağır. Küçük kütleli Mars, atmosferinin büyük kısmının uzaya dağılmasını önleyememiş. Milyarlarca yıllıkbu süreçte de hafif argon-36 izotopu da daha büyük oranlarda uzaya kaçtığından günümüz atmosfer derişimindeki argon izotoplarında argon-38’in payı yükselmiş.
Bilimcilerin Dünya’ya düşmüş “Mars meteoritleri” içine hapsolmuş olan ve Mars atmosferinin bileşimini yansıtan gaz kabarcıkları üzerinde önceden yaptıkları ölçümler, argon-36’nın argon-38’e oranını 3.6 ile 4.5 arasında (yani her argon-38 için 3.6 – 4.5 argon 36) belirlemiş ve Mars’taki oranın 4 civarında olduğunu ortaya koymuştu. Curiosity’nin SAM ile belirlemiş olduğu bu oran da 4.2. Oysa Mars, daha büyük kütleli bir gezegen olsaydı, Bu oranın, Güneş’te ve Jüpiter’deki gibi 5.5 olması gerekirdi.
REFERENCES
- 1. American Geophysical Union