Mars Volkanlarındaki Buz

Mars’taki devasa volkanların zirvelerinde sabahın erken saatlerinde ince bir don tabakası tespit edildi. Bu volkanlar, Everest Dağı’nın üç katı yüksekliğe ulaşabilen, Güneş Sistemi’nin en büyük dağları arasında yer alıyor. Ekvator yakınlarında bulunan bu volkanlar, daha soğuk aylarda gece boyunca zirve kraterlerinde ve kenarlarında, gün doğumundan birkaç saat sonra buharlaşan, ince bir buz tabakası oluşturuyor.

Bu ince don tabakası, bir insan saçından daha ince olmasına rağmen geniş bir alanı kaplıyor. Bilim insanları, Mars’ın daha soğuk mevsimlerinde bu devasa dağların zirvelerinde her gün yaklaşık 150.000 ton suyun, yani 60 olimpik yüzme havuzuna eşdeğer miktarda suyun yoğunlaştığını hesaplıyorlar. Bu keşif, Mars’ın ekvator bölgelerinde su buzunun ilk kez gözlemlenmesi anlamına geliyor.

Daha önce Mars’ın kutuplarında büyük miktarda buz ve donmuş su bulunduğuna dair kanıtlar elde edilmişti. Ayrıca, yüzey şekilleri gezegenin bir zamanlar çok daha nemli ve muhtemelen yaşanabilir olduğunu, büyük göller ve kıvrımlı nehirlerle kaplı olduğunu gösteriyordu.

Mars’ın ekvator yakınlarındaki Tharsis bölgesi, Pavonis Mons ve Olympus Mons gibi büyük volkanların bulunduğu geniş bir volkanik plato. Olympus Mons, neredeyse 22 kilometre yüksekliğiyle Everest’in üç katına ulaşan devasa bir volkan. Genişliği yüksekliğinden çok daha büyük olan Olympus Mons, Türkiye’nin 3/4’üne yakın bir alanı kaplıyor.

Bilim insanları, güneş ışığı ve Mars’ın ince atmosferi nedeniyle Tharsis volkanlarının zirvelerinde don oluşmasının pek olası olmadığını düşünüyorlardı. Ancak Nature Geoscience dergisinde yayımlanan araştırmaya göre, Mars rüzgârları dağ yamaçlarına doğru esiyor ve daha nemli havayı kraterlere taşıyarak belirli zamanlarda don oluşumuna neden oluyor. Modeller, bu donun su buzu olduğunu, çünkü zirvelerin karbon dioksit donu için yeterince soğuk olmadığını gösteriyor.

Don tabakası, Avrupa Uzay Ajansı’nın (ESA) Trace Gas Orbiter (TGO) aracıyla Mars’ın erken sabah saatlerinde çekilen yüksek çözünürlüklü renkli görüntülerinde tespit edildi. Keşif, TGO’nun spektrometresi ve Mars Express orbiter tarafından çekilen diğer görüntüler kullanılarak doğrulandı. Don, krater tabanlarında mavi bir ton olarak görülüyor ve güneş gören yamaçlarda bulunmuyor.

Gelecekteki keşif misyonları, özellikle suyun önemli bir yerinde kaynak olacağı insanlı görevler için Mars’taki su döngüsünü anlamak kritik önem taşıyor.

Bu keşif, Mars’ın iklim dinamikleri hakkında yeni bilgiler sağlıyor ve gezegenin su kaynaklarının gelecekteki keşifler için potansiyel bir hedef olduğunu gösteriyor.