Plastik Gezegen

Bilim insanlarına göre, yalnız 65 yıl önce üretimine başlanan plastik, üretildiği ilk günden beri bir milyon filin ağırlığına ulaşarak gezegende yok edilemez bir iz bıraktı. Bu üretimin yüzde 70’inden fazlasının katı atık sahalarını boyladığı düşünüldüğünde, çevrede gördüğümüz, okyanuslar dahil, plastik-yoğun kirlilik devede kulak kalıyor!

Santa Barbara Üniversitesi’nden bir grup ekolog Science Advances dergisinde yayımladıkları makalelerinde gelmiş geçmiş ilk küresel plastik üretimi miktarını açıkladı: Üretilmiş bütün plastik maddelerin toplam ağırlığı 8,3 milyar ton.

Kitlesel üretimine 1950’lerde başlanan polimer her yerde. Kimi yün kadar yumuşak, kimi çelik kadar sağlam. Kâh suda eriyor, kâh aleve dayanıyor. Diş fırçalarından, uçak parçalarına, yiyecek paketlerinden, halılara… Kimyacılar tarafından üretilen bu malzeme o kadar kullanışlı ki, birlikteliğimiz yakın gelecekte bitecek gibi değil.

Geri dönüşüme gidenlerin oranı yüzde 9

Araştırmaya göre üretilen 8,3 milyar ton plastiğin yarısı, yalnızca son 13 yılda üretilmiş. Üretilen plastiğin yalnızca yüzde 30’u bugün halen kullanımda ve

atılan plastiklerin yalnızca yüzde 9’u geri dönüşüme kazandırılıyor. Biyolojik olarak çözünemedikleri için yakılıyorlar ki, bu işlem de atmosfere salınan gazlar gibi ciddi bir çevre sorununu beraberinde getiriyor. Yakılan plastiklerin oranı yüzde 12; kalan yüzde 79’luk dilim ise atık sahalarını boylamış.
Yiyecek zincirine karışmaları kaçınılmaz

Meğer plastik, hem denizden, hem havadan hem karadan bizi kuşatmış; zira katı atık sahalarına gömülen bu çaptaki plastik kütlelerinin yiyecek zincirimize de karıştığı biliniyor. Deniz canlıları da polimer taneciklerinden paylarına düşeni alıyormuş. Deniz bilimleri araştırmacıları şimdiden karnında yiyecekten çok plastik parçaları bulunan balıklarla karşılaştıklarını söylüyor.

Arjantin’i kaplar

Yeryüzünde, karbon ve hidrojen içeren moleküllerden bir araya gelen bu malzemeden Arjantin kadar büyük bir ülkeyi kaplamaya yetecek kadar üretilmiş. Bilim insanları geri dönüşüme gönderilen plastiğin ancak 2060 yılında gömülen plastikle boy ölçüşebilecek hale geleceğini tahmin ediyor. Ne yazık ki, aynı yıllarda, yüzen plastik miktarının yüzen deniz canlıları nüfusundan fazla olacağı da kestiriliyor.

Her saniye 20 bin plastik şişe satılıyor

Her geçen saniyede 20 bin tek kullanımlık plastik şişe satılıyormuş. Bu da her dakikada bir milyondan fazla biyolojik olarak çözünemeyen malzeme demek. 2050’de plastik tüketimininin 12 milyar tona varacağı öngörülüyor.

Bir başka araştırmaya göre, dünya kıyılarının her 30 cm’si için, beş adet orta boy poşet dolusu plastik düşüyormuş. Okyanus tabanlarına çöken plastiği, 4 bin km’den fazla derinliklere inerek temizlemek olanaksız olduğundan ufukta iki seçenek görünüyor: Ya insanlık plastik talebini bir noktada durduracak ya da plastikleşecek!

1 numaralı sorumlu Çin
Bilim insanları bu plastik sorununda sorumluluğu, tüketimin başını çeken 20 ülkeye paylaştırıyor. Örneğin Çin, yılda 1 milyon ton atığın okyanusa boşaltılmasından sorumlu tutuluyor. Ayrıca en çok geri dönüştüren ülkeler arasında ikinci sırada yer aldığı halde geri dönüşüm oranı sadece yüzde 25.

Çin’i yüzde 9’la ABD takip ediyor. Yüzde 30 geri dönüşüm oranıyla ilk sırada ise Avrupa Birliği ülkeleri geliyor. Fakat sorun, birkaç devlet tarafından çözülemeyecek kadar çetrefilleşmiş durumda. Plastik, ulusal sınırları tanımadığı için uluslararası bir komite kurulmasının aciliyeti gündemde.