Müzik Zevkinize Güveniyor musunuz? Bir Daha Düşünün.

Müzik zevkinin genellikle göreli olduğu düşünülür, tıpkı birçok diğer konudaki kişisel zevkler gibi. Ancak, tercih ettiğiniz müzik türünü dinlemekten aldığınız keyif aslında bir avuç kimyasala bağlı olabilir.

Belirli bir ritim veya akor dizilişi bazılarına coşku verebiliyorken, bazılarını ortamdan kaçıracak kadar rahatsız edebiliyor. Bu bilgi zaten cepte. Müzik kuramcıları bu etkinin, müziğin yapısal unsurlarına ve bu unsurların kişide hangi duyguları doğurduğuna bağlı olduğuna inanıyorlardı. Peki, sizce bu bilgi de cepte mi? O kadar emin olmayın.

Sevdiğiniz bir müziği dinlemenin, beyinde ödül beklentisi ve sürpriz etkisi oluşumundan sonra devreleri ateşlediği çoktan gösterilmişti. Frontostriatal devreler olarak bilinen bu yapıların manipüle edilip edilemeyeceği ve sonuçlarının ne olabileceği konusundaysa şimdiye dek çalışan olmamıştı. Montreal Nöroloji Enstitüsü ve McGill Üniversitesi Hastanesi araştırmacıları ise kolları sıvadılar ve söz konusu devrelerin gerçekten de manipüle edilebileceğini gösterdiler. Sonuç: Evet, favori müziğiniz konusunda fikriniz değişebilir.

Araştırmacılar, belirli beyin devreleri üzerinde çalışmak için Transkraniyal Manyetik Uyarım (TMU) adı verilen, girişimsel olmayan ve güvenli bir beyin uyarım tekniği kullandılar. Elbette, frontostriatal devrelerin işleviyle ilişkili olan bölgeler üzerinde çalıştılar. Beyindeki ödül mekanizmasının önemli bir nörotransmiter olan, yani bu mekanizmada yer alan hücreler arasında iletişimi sağlayan bir kimyasal olan dopamin salımına etki eden bölgeler seçildi. Uyarıyı artırıcı ya da engelleyici olmak üzere iki şekilde yapılan uygulamaya, gerçek TMU uygulanmayan bir de kontrol grubu eşlik etti.

Denemede yer alan sağlıklı kişilere hem kendi sevdikleri müzik hem de araştırmacıların seçkisi olan başka bir müzik dinletildi. Dinleme esnasında müzikten ne kadar keyif aldıklarına puan vermeleri istenirken, araştırmacılar da bir yandan onların psikofizyolojik tepkilerini ölçtüler. Bununla yetinmeyen araştırmacılar, bu kişilere ikinci müzik seçkisini satın almak isteyip istemeyeceklerini de sordular. Bu soruya verilecek yanıt, söz konusu seçkiyi tekrar dinleme konusunda ne kadar hevesli olacaklarını gösterecekti.

Sonuçta, uyarıyı artırıcı TMU uygulanan grup, ikinci müzik seçkisini beğenmeye ve satın alma eğilimi göstermeye başladı. Bu eğilim, uyarım artırıldıkça daha da pekişti. Ve tabii ki, engelleyici TMU uygulanan grupta da tam tersi sonuçlar verdi.

“Bulgular, frontostriatal devrelerin işlevinin müzikten aldığımız keyif üzerinde büyük etkisi olduğunu gösteriyor” diyor çalışmanın başyazarı Ernest Mas Herrero, “Bu da, söz konusu devrelerin öğrenme ve motivasyondaki rollerinin, müzikten zevk alma deneyiminde elzem olduğuna işaret ediyor.”

Bulgular çok sayıda klinik uygulamada yararlı olabilir. TMU tekniği, depresyon başta olmak üzere çeşitli duygudurum rahatsızlıklarının tedavisinde bir süredir zaten kullanılıyor. Beyni ilaçlara boğmaktan çok daha temiz ve güvenli bir yol. Çalışmanın bir diğer yazarı olan Robert Zatorre ise listeyi uzatıyor ve şöyle diyor, “Bağımlılık, obezite ve depresyon gibi çok sayıda psikolojik rahatsızlık, ödül mekanizmasının düzenlenmesindeki aksaklıklarla ilişkili. Bu devrelerin müzik konusunda bu kadar özgül ve kesin şekilde manipüle edilebileceğinin gösterilmesi, ödül mekanizmasının düzenlenmesini gerektirecek her türlü olası uygulamanın önünü açıyor.”