Karakurum Anomalisi Çözüldü

Bütün buzullar erirken Karakurum’dakiler büyüyor

Himalayalar'ın batı uzantısı olan ve Pakistan, Hindistan, Çin sınırları boyunca uzanan Karakurum Dağları dünyanın en yüksek ikinci zirvesi olan K2’yi de barındırıyor. Dağcıların ve gezginlerin gözdesi olan dağlar bilimsel bir “gizemi” de saklıyordu. Nice devasa buzul kütlesini eriten küresel ısınma, buradaki buzullara işlemiyordu nedense. “Karakurum anomalisi” ilk kez 2005’te tanımlanmıştı. O zamandan bu yana Karakurum bilimcilerin de gözdesi oldu.

“Neden erimiyor bu buzullar?” diyerek yola çıkan Newcastle Üniversitesi’nden bir araştırma ekibi Karakurum anomalisinin kaynağını buldu sonunda. Makaleleri geçtiğimiz günlerde yayımlandı.

Bölgedeki buzulların küresel ısınmaya rağmen büyümesine yol açan Karakurum Dağları üzerinde yazları oluşan soğuk hava burgacıydı. Kışları bu burgaç dağların uzandığı 2 bin kilometrelik alanda etkili oluyordu. Ancak yazları sadece Karakurum ve Batı Pamir’i etki altına alacak kadar daralıyordu. Bu da yaz boyunca Himalayaların geri kalanında görülen ısınmanın tam tersi bir etkiye yol açarak söz konusu bölgede anormal bir soğumayı tetikliyordu.

Salınımın dengesi bozulursa…

Buzullar genellikle büyüme ve erime arasında “salınırlar”. Zirvelerdeki kar yağışları kademeli biçimde buza dönüşürken, alt kesimler erime ve buharlaşma nedeniyle buzullarından kaybeder. Kar yağışı ile erime eşitlenirse buzul dengede demektir. Ancak küresel ısınma bu dengeyi zorladığı için çoğu buzul kütlesi küçülme eğiliminde.

Bölgedeki yaz burgacının inanılmaz bir sıcaklık kontrolü sağladığını belirtiyor makalenin baş yazarı Dr. Nathan Forsythe: “Burgacın geçtiğimiz yüzyılda nasıl değişim geçirdiğini ve sıcaklıklara etkisini gözlemleyebilmemiz çok önemli. Böylece sistemdeki değişikliklerin iklimin geleceğini nasıl etkileyebileceğini daha iyi anlayabiliriz.”