Çiçek Hastalığı Antik Değilmiş

İnsanın mücadele ettiği en kötü bulaşıcı hastalıklardan olan çiçek, tıp tarihinde özel bir yere sahip. Aşıyla tedavi edilen ilk hastalık, aynı zamanda da aşıyla yeryüzünden silinen tek insan hastalığı. Osmanlı topraklarında 17. yüzyıldan, Avrupa’da 18. yüzyıldan bu yana uygulanmaya başlanan çiçek aşısı sayesinde, hastalığın kökü neyse ki 1980’de kurutuldu. Bunlar biliniyor.

Bilinmeyen ve yeni olan, çiçek hastalığının sanıldığı gibi antik bir hastalık değil, gayet “modern” olduğu bilgisi. Binlerce yıl önce Mısır, Hindistan, Çin gibi antik toplumlarda görüldüğü düşünülen hastalığın, MÖ 1145’te ölen Firavun V. Ramses’i etkilediği de yazılı kaynaklardan yola çıkarak öne sürülmüştü. Meğer durum farklı olabilirmiş.

Dr. Ana T. Duggan öncülüğünde sürdürülen araştırmaya dair detaylar geçtiğimiz günlerde Current Biology dergisinde yayımlandı.

Araştırmacıların, çiçek hastalığa yol açan variola (VARV) virüsünün evrimiyle ilgili yaptıkları çalışmada, Avrupa’da salgınların yaşandığı dönemde, 1643-1665 yılları arasında öldüğü düşünülen Litvanyalı bir çocuğa ait mumyadan alınan VARV suşu kilit rol oynuyor. Bu suş, çiçek aşısında kullanılan virüslerle karşılaştırdığında, 20. yüzyıl virüsleriyle aynı gen bozulmasının izleri görülüyor. Dolayısıyla virüsün atasının 1580 yılından daha yaşlı olamayacağı ortaya çıkıyor.

Araştırma başka soruları da gündeme getiriyor. Örneğin, hastalığa yol açan variola virüsünün ilk nerede ve ne zaman ortaya çıktığı ve aşılamayla birlikte kendini nasıl geliştirdiği… Makalenin yazarlarından Dr. Hendrik Poinar, “Virüsün nereden geldiği ve insana ne zaman, nasıl sıçradığı gibi konular hâlâ karanlıkta. Bu araştırma, hastalığa dair algımızı değiştirirken, hastalığın yaşına dair farklı olasılıkları ortaya koyuyor” diyor. Yazarlardan Prof. Eddie Holmes de, virüsün ana kaynağının hangi hayvan olduğu konusundaki belirsizlikleri vurguluyor.