2030-2040 arası güneş lekeleri normalin binde biri olacak…
İnsan zihninde Güneş’in fotoğraflardaki fokur fokur ateş topu görünümüyle soğuğu bağdaştırmakta zorlanıyor; ama yıldızımızın manyetik alanlarının hareketli dinamiği dünyamızın 2030-2040 yıllarında dondurucu soğukların görülebileceği bir döneme gireceğini gösteriyor.
İngiltere’de yapılan bir gökbilim kongresinde açıklanan veriler, Güneş’teki manyetik alanların dinamiği sonucu dünyamızın, 1645-1715 yılları arasındaki “mini buz çağı”nın bir benzerini yaşayacağı yolunda abartılı medya manşetlerine yol açtı. Öngörüyü yapan bilimciyse, “Üşüyeceğiz, ama Hollywood filmlerindeki gibi her yer buzlarla kaplanmış olmayacak” diyor.
Güneş lekelerinin döngüsel dinamiğini inceleyen karı-koca gökbilimciler Annie ve Walter Maunder’in anısına “Maunder Minimumu” diye de adlandırılan dönemde Thames, Tuna ve Moskova nehirleri donmuş, bazı bölgeler yıl boyu kar altında kalmıştı. Bu dönemde, genelde 40-50.000 olan güneş lekelerinin sayısı 50’ye düşmüştü.
İngiltere’deki Northumbria Üniversitesi’nden matematikçi ve gökbilimci Prof. Valentina Zharkova, atmosferindeki manyetik alanların oluşum ve bozulmalarıyla Güneş’in yaydığı elektromanyetik ışınım, uzaya fırlattığı plazma (elektrik yüklü parçacıklar) akılarının şiddeti ve güneş lekelerinin sayısı arasında yakın ilişki olduğunu, öngörülen soğumanın da bu dinamiklerdeki 11 yıllık döngülerin bir sonucu olduğunu belirtti.
Güneş’in manyetik alanının kuzey ve güney kutupları her 11 yılda bir yer değiştiriyor. Bu süreç içinde yerel manyetik alanları yaratan güneş lekelerinin sayısında da azalma görülüyor.
2030 yılındaki soğuma öngörüsü, Güneş’te manyetik dalgaların şimdiye kadar sanılanın aksine tek tek değil, çiftler halinde oluştuğunun keşfine ve bu dalgaların davranışlarıyla ilgili olarak Zharkova tarafından geliştirilen bir analitik modele dayanıyor.
Oluşan manyetik dalgalar, oluştukları yarı kürenin tersine gidiyorlar ve gittikleri yarıkürede birbirleriyle etkileşerek güneş lekelerinin sayısını maksimuma getiriyorlar. Veriler, manyetik dalga çiftleri içinde en büyüğünün, Güneş’in manyetik kutuplarının 11 yıl içindeki tersinme döngüsünün seyrini belirlediğini gösteriyor.
Araştırmacıların, matematik modeli kullanarak geliştirdikleri projeksiyona göre 26. leke döngüsünde ana çifti oluşturan dalgalardan biri kuzey, öteki de güney yarıküreye gideceğinden ve dolayısıyla birbirleriyle etkileşmeleri düşük bir olasılık olduğundan lekelere yol açmayacaklar. Bunun da Güneş’in etkinliğinde 2030-2040 yılları arasında büyük bir azalmaya yol açacağı hesaplanıyor.
Bu azalmanın Güneş’in yeryüzüne düşecek enerjisinde metrekare başına 3 Watt’lık bir azalmaya yol açacağı hesaplanıyor. Araştırmacılara göre, gelen elektromanyetik ışınımda yüzde 1 oranında bir azalma bile dünyadaki sıcaklık dağılımı ve hava akımları üzerinde fark edilir değişimlere yol açar.
REFERENCES
- 1. New Ice Age may begin by 2030”, ScienceOnline, 16 Temmuz 2015
- 2. “There Probably Won't Be A ‘Mini Ice Age’ In 15 Years”, http://www.iflscience.com/environment/mini-ice-age-not-reason-ignore-global-warming , 14 Temmuz 2015