İyi Yaşlanmak İçin Dans Et
Yaşlı bir insanı düşündüğünüzde gözünüzde neler canlanıyor? Yolda dengesini kuramayan bir amca mı yoksa torunlarının isimlerini unutan bir teyze mi?
Alzheimer gibi nörodejeneratif hastalıkların acı gerçeği adeta gözlerimizi bağlamış. Bu yüzden değil sağlıklı yaşlanmanın mümkün olduğu, normalleştiği bir dünyayı bile hayal etmemiz oldukça güç olabiliyor. Fakat son bilimsel çalışmalar gözlerimizi yavaş yavaş açmamıza ve yaşla ilintili gerilemeyi önlemenin yollarını da öğrenmemize yardımcı oluyor.
Dans etmenin yaşlanmaya karşı etkileri
Mart ayında yayımlanan bir çalışmada araştırmacılar her hafta yeni rutinlerle dans eden sağlıklı yaşlıların (63-83 yaş arası) beyinlerinde motor fonksiyonu (presentral girus), bellekten geri çağırma ve uzamsal navigasyonla (parahipokampal girus) ilgili bölgelerde anlamlı değişiklikler olduğunu belirttiler.
Patrick Müller (Otto von Guericke Universitesi, Magdeburg) ve ekibi sağlıklı bireyleri dans ya da egzersiz programına rastgele yerleştirdi. Dans programı sıkça değişti; katılımcılar, programda line dansı (çizgi dansı), jazz, rock “n” roll’un yanı sıra kare dansını da öğrendiler. Diğer yandan, egzersiz programına katılanlar dayanıklılık, güç ve esneklik odaklı egzersizleri yaptılar. Araştırmacılar bu iki grubu incelediklerinde çalışmadan altı ay sonra dans edenlerin sol presentral girus’undaki gri madde hacminde kontrol grubuna kıyasla (egzersiz grubu) büyüme gözlemlediler. Dans grubunda parahipokampal girus hacminde büyüme 18 ay sonra gözlemlendi. Bu bulgular dans edenlerin egzersiz yapanlara kıyasla hem motor becerilerini, hem de hafızalarını daha iyi kullanabildiklerine işaret ediyor. Presentral girus ve parahipokampal girus hacimlerindeki büyüme beynin ileriki yaşlarda bile öğrenmeye devam ettiğine yönelik bir tabloyu ortaya çıkarıyor.
Yukarıdaki çalışmaya ek olarak, Frontiers in Human Neuroscience’da Haziran ayında yayımlanan bir çalışma dans etmenin nörobilişsel faydalarına ışık tutmaya devam ediyor. Dans etmenin, bellek pekiştirmesi, öğrenme ve yön bulmayla ilişkili beyinde önemli bir bölge olan hipokampus üzerindeki etkilerini incelemek için yola çıkan Alman Nörodejeneratif Hastalıklar Merkezi’nden Kathrin Rehfeld ve ekibi, dans etmenin yaşlanmaya karşı etkili olabileceğine dair daha fazla bulgu elde etti.
Bu çalışmada da dans etmek 18 ay boyunca fiziksel dayanıklılık egzersizleriyle karşılaştırıldı. Olgun erişkinler (ortalama 68 yaşında) haftalık 90 dakika süren seanslara katıldılar. İki tür çalışma da hipokampal hacimde büyümeye yol açtı fakat yalnız dans edenlerde denge kurabilme kabiliyetinde ilerleme görüldü.
Araştırmacılar şöyle açıklıyor, “Günlük yaşamda denge önemli bir kabiliyet, örneğin toplum içinde hareket emek için oldukça kritik. Dengenin zayıflaması çoğu zaman düşmeye sebep olur, bu da hastalığa (hatta ölüme) yola açan büyük bir sağlık riski oluşturur.”
Dansçılar zorlandı
Dr. Rehfeld’e göre dans grubu katılımcıları her hafta yeni rutinlerle oldukça zorlandı. “[Dansçıları] en çok zorlayan, yeni rutinleri zaman baskısı altında ve eğitmenden direktif almadan yapmaktı” diyor Dr. Rehfeld.
Araştırmacılar dans etmenin, egzersizin zorlayamadığı bir şekilde bizi zorlayabildiğini savunuyor. Değişen koreografiler, müzik ve eşlik eden bedensel hareketler beyni alışık olduğumuz türdeki egzsersizlerden daha fazla şaşırtabilir.
Özetleyecek olursak, beynimizin yeni deneyimlerle canlandığını söylebiliriz. 20’lerinizde de olsanız, 70’lerinizde de olsanız, yaşlanmanın bellek üzerindeki bazı olumsuz etkilerinden dans ederek korunabilirsiniz. Önemli olan eğlenirken beyni biraz zorlamak.
REFERENCES
- 1. Müller, P., Rehfeld, K., Schmicker, M., Hökelmann, A., Dordevic, M., Lessmann, V., … Müller, N. G. (2017). Evolution of neuroplasticity in response to physical activity in old age: The base for dancing. Frontiers in Aging Neuroscience, 9, 56. http://doi.
- 2. Rehfeld, K., Müller, P., Aye, N., Schmicker, M., Dordevic, M., Kaufmann, J., Hökelmann, A., & Müller, N. G. (2017). Dancing or fitness sport? The effects of two training programs on hippocampal plasticity and balance abilities in healthy seniors. Frontier
- 3. https://www.sciencedaily.com/releases/2017/08/170825124902.htm
- 4. http://www.sciencedirect.com/topics/neuroscience/parahippocampal-gyrus