Yumurtalarına Nasıl Bakıyor Dersiniz? Yılın Annesi, Ahtapot Ana

Aslında yılların annesi sıfatı daha uygun. Çünkü Graneledone boreopacifica türü bir derin deniz ahtapotunun yemeden içmeden yumurtalarına dört buçuk yıldan uzun süre baktığı belgelendi.

Açık erişimli online bilim dergisi Public Library of Science’da (PLOS ONE) kısa süre önce yayımlanan makalelerinde, ABD’deki Monterey Körfezi Akvaryum Araştırmaları Enstitüsü’nden deniz biyologları, 2007 yılı Mayıs ayında Monterey Kanyonu adlı denizaltı çukurundaki çalışmaları sırasında 1400 metre derinlikte bir kaya çıkıntısı üzerinde dişi bir ahtapotun yumurtalarıyla birlikte yuvalandığını belirlemişler.  Nisan ayında yaptıkları bir önceki dalışlarında ahtapot orada yokmuş. Mayıs’tan sonraki dört buçuk yıl boyunca aynı yere yaptıkları 18 dalışta daha, üzerindeki yara izi ve çiziklerden tanıdıkları ahtapotun yumurtaların yanından ayrılmadığını herhangi bir avlanma girişiminde bulunmadığını, hatta yumurtaları taciz etmedikleri sürece yanına yaklaşan yengeç ve karides gibi temel besin kaynaklarıyla bile ilgilenmediğini gözlemlemişler. Bu süre içinde yarı saydam yumurtaların içinde yavru ahtapotların giderek geliştiği, ana ahtapotunsa giderek zayıfladığı, derisinin gevşeyip solgunlaştığı izlenmiş. Araştırmacılar ahtapotu en son 2011 Eylül’ünde gözlemişler. Bir ay sonraki dalışlarındaysa ahtapotu göremeyen araştırmacılar, onun yerinde yırtılıp boşalmış 160 yumurta kalıntısı saymışlar.  

Ahtapotların küçük birer zeytin büyüklüğünde gözyaşı biçimli yumurtaları içinde gelişen yavruların çok  fazla oksijene gereksinim duymaları nedeniyle  annenin sürekli  olarak kollarıyla suyu dalgalandırarak yumurtalar üzerine yeni su akımı sağlaması gerekiyor. Ayrıca yumurtaların kum ve çökellerle kaplanmaması da önemli.

Normalde ahtapot, mürekkep balığı gibi “kafadanbacaklılar” yaklaşık iki yıllık yaşamlarının sonunda  yumurtalarının çatlayıp yeni kuşağın okyanusa çıkmasıyla ölürler.

Graneledone boreopacifica türü ahtapotların ömrüyse normalin iki katını geçiyor. Araştırmacılara göre, bunun nedeni, soğuk okyanus diplerinde ahtapot yavrularının yumurta içindeki gelişiminin çok yavaş olması. Sözkonusu ahtapotun yaşadığı derinlikte deniz suyunun sıcaklığı 3⁰C olarak ölçülmüş.

Deniz biyologları, G. boreopacifica’nın  uzun yumurta bakımı süresinin, evrimsel bir alışveriş olduğuna işaret ediyorlar: Uzun yumurta bakımı, anneyi ölümcül derecede yıpratıyor. Buna karşılık, uzun süreli bakım sayesinde  G. boreopacifica yavruları yumurta içinde tam olarak gelişiyorlar, ve yumurtadan çıkar çıkmaz ortamın haşin koşullarıyla başedebiliyor ve kendi başlarına avlanabiliyorlar.