Solaklık Genleri

Çeşitli üniversitelerden araştırmacılarca yürütülen bir çalışma, “sağlak” mı solak mı olacağımızı etkileyen bir biyolojik sürecin varlığını ortaya çıkardı.

İngiltere’nin Oxford ve Bristol, İskoçya’nın St Andrews Üniversiteleri ile Max Planck Psikolinguistik Enstitüsü’nden (Nijmegen, Hollanda) araştırmacılar, el tercihiyle, gelişim aşamasındaki embriyolarda sol-sağ asimetrisini oluşturan bir dizi gen arasında bir ilişki olduğunu belirlediler. Oxford Üniversitesi MRC İşlevsel Genomik Birimi’nde doktora öğrencisi William Brandler “Bu genler, bir embriyoyu yuvarlak bir hücreler topu olmaktan çıkarıp belirgin bir sol ve sağ tarafa sahip gelişen bir organizma haline dönüştüren biyolojik süreçte rol oynuyorlar” diyor. Araştırmacılara göre bu genler, el tercihini etkileyen beyindeki sol-sağ farklılıklarının oluşmasında da rol oynuyor olabilirler.

Tüm hayvan türleri arasında insan, el tercihinin en belirgin olduğu tür. İnsanlar arasında sağ el tercihi yüzde doksanı buluyor. Araştırmacılar insan genomunu   kapsayan bir çalışmayla el tercihi ile genlerdeki farklılıklar arasında ilintileri ortaya çıkarmaya çalışmışlar.

PLOS Genetics dergisinde yayımlanan bulgulara göre el tercihiyle en belirgin ilinti PCSK6 genindeki farklılıklarda görülüyor. Bu gen, embriyonun ilk aşamalarında sol ve sağ tarafın oluşmasında rol oynuyor.

Farelerle yapılan deneylerde PCSK6 geninin işlevsizleştirilmesinin,sol-sağ asimetrisi bozukluklarına, örneğin, kalp ve midenin vücudun sağında, karaciğerinse solunda gelişmesine yol  açtığı görülmüş. İşlevsizleştirildiklerinde farelerde sol-sağ asimetri bozukluklarına yol açtığı bilinen öteki bazı genlerin de, el tercihinde salt rastlantının ötesinde bir rol oynadıkları belirlenmiş.

Yine de araştırmacılar, farelerle elde edilen bulguların insanlara taşınmasında ihtiyatlı olunmasını öneriyorlar. Brandler, “İnsan davranışlarıyla ilgili her şeyde olduğu gibi burada da doğa ve sosyal ortamın etkileri birlikte rol oynuyor. El tercihi de genlerin, ortamın ve sağ el kullanımı yönünde toplumsal baskının bir karışımıyla belirleniyor” diyor.