Sevinçten Niye Ağlarız?

Olimpiyatta altın madalya … Birincilik Kürsüsü … Tribünler ayakta … Ülkenin milli marşıyla bayrağı göndere çekiliyor…

… Ve kürsüdeki genç sporcu gözyaşlarına boğuluyor. Ağlamak, fizyolojimizin üzüntü, hayal kırıklığı, fiziksel acı gibi olumsuz uyarılara verdiği bir tepki. Ama işte tersi de oluyor. Sevinç gözyaşlarına örnekleri çoğaltmak mümkün. Terhis olan askere sarılan eş, anne; pop yıldızının konserinde hıçkıra hıçkıra ağlayan kızlar, şampiyonluğu getiren golü atan futbolcu, spikerin klişeleşmiş coşkusu…

Yale Üniversitesi psikologlarından Oriana Aragon, pozitif deneyimlere verilen negatif tepkilerin nedenini merak etmiş. Psychological Science dergisine kabul edilen çalışmasında ulaştığı sonuç, insanların bu tepkilerle duygusal dengelerini yeniden sağladıkları. Araştırmacı, “Bu durum, insanlar güçlü pozitif duyguların etkisinde kaldıklarında ortaya çıkıyor ve ağlayanlar bu güçlü duygu yüklenmesini daha kolay atlatır görünüyorlar” diyor.

Aragon ve ekibi, çalışmada yukarıda sözü edilenlere benzer senaryolar kurgulayarak deneklerin sevimli çocuklar ya da mutlu kavuşma sahneleri karşısındaki tepkilerini gözlemlemişler. Sonuçta, olumlu haberlere negatif tepki biçimleri gösterenlerin yoğun duyguları daha kolay yumuşatabildikleri görülmüş. Ayrıca, çocuklarının mezuniyet töreninde ağlama eğiliminde olanların, sevimli bir bebeğin yanaklarını sıkmaya da yatkın olacakları ortaya çıkmış.

Mekanizma, tam tersi durumları da açıklayabilir: İnsanların güç ya da ürkütücü bir durumla karşılaştıklarında verdikleri ve sıkça duyduğumuz “sinirimden gülüyorum” açıklamasında ifadesini bulan tepkide olduğu gibi. Ya da büyük keder anlarında bazen yüzde beliriveren gülümseme gibi.

Bu çelişkili tepkilerin nedenlerinin ortaya çıkarılmasıyla ilgili olarak Aragon, “Bu açılımlar, insanların zihinsel ve fiziksel sağlıkları, başkalarıyla olan ilişkilerinin kalitesi ve bir arada çalışabilme yetenekleri bakımından büyük önem taşıyan duygu ifadesi ve kontrolü konusundaki kavrayışımızı geliştiriyor” diyor.