Plüton’a Geniş Açı

Yeni görüntüler, bilmeceyi derinleştiriyor.

NASA’nın 14 Temmuz’da cüce gezegen Plüton’a yakın geçiş yapan Yeni Ufuklar (New Horizons) uzay aracının geçtiğimiz günlerde detaylı veri gönderme sürecini başlatmasıyla birlikte gönderdiği yeni görüntüler, keşfedildiğinden bu yana geçen 85 yıl boyunca belli belirsiz bir nokta olarak izlenen bu cismin birdenbire ortaya çıkan gizemlerine yenilerini katıyor.

Yukarıda yapay olarak oluşturulmuş perspektif görüntü, araçta bulunsaydınız Plüton’u ekvatorunun 1800 km üzerinden nasıl göreceğinizi gösteriyor. Görüntüde  kraterlerle delik deşik olmuş, gayrıresmi olarak “Cthulhu Bölgesi” diye adlandırılan bölgeden, kuzeydoğu yönünde uzanan, yeni  jeolojik etkinliklerin sonucu olarak farklı kimyasal özelliklerde buz katmanlarıyla kaplanmış olan ve gayrıresmi olarak “Sputnik Ovası” adı verilen parlak düzlük izleniyor. Görüntü aslında, uzay aracı yakın geçiş sırasında 80.000 kilometre uzaktayken alınmış.

Sputnik Ovası’na odaklanan bir başka görüntüdeyse, kalp biçimiyle ünlenen düzlüğü çevreleyen yapılar arasındaki büyük farklılıklar daha belirgin biçimde ortaya çıkıyor.

Buzdan ovanın kuzeybatı kenarında kırıklarla dolu, birbirine geçmiş yüzey şekillerinin, jeolojik etkinliğin çapı, gücü ve yaşıyla ilgili ayrıntılı bilgiler sağlayacağı düşünülüyor. 

Aracın 50.000 km uzaktayken aldığı bir başka görüntüde de kraterlerle dolu (yaşlı) alanla, pürüzsüz (dolayısıyla genç) Sputnik Ovası’nın güneş ışığını yansıtma düzeylerindeki farklılık kendini açıkça ortaya koyuyor. 350 km genişlikteki görüntüde ayrıca buzdan da kümelerinin yanısıra, üçgen biçimli koyu bir alanda, paralel olarak dizilmiş, kum tepeciklerini andıran yapılar dikkat çekiyor.

New Horizons ekibindeki bilimcilere göre Sputnik ovasının kenarında sert su buzundan oluşmuş dağlar, muazzam ovanın daha yoğun ve yumuşak azot buzundan oluşmuş bir bölümünün üzerinde yüzüyor olabilirler. Görüntülerde, dağlık bölgelerden ova üzerine sızan azot buzu akımları da izlenebiliyor.

Uzay aracının yakın geçişten 10 saat önce 490.000 km uzaktan çektiği bir görüntüde de Plüton’un 1200 km çaplı büyük uydusu Charon’un çatlaklar, yarıklarla dolu, farklı kimyalardaki bölgelerden oluşmuş yüzeyi detaylı olarak izlenebiliyor. Charon’un kuzey kutbundaki koyu bölgenin, Plüton’dan çıkan ve manyetik alanların etkileşimiyle Charon üzerine çökelip katılaşan azot gazı olduğu düşünülüyor. Azot, güneş’in morötesi ışınımlarının bombardımanı altında “tholin” adı verilen, kızılımsı bir renk alan maddeye dönüşmüş.