Kızartma Yağı Havayollarına Hoş Geldiniz

Kullanılmış kızartma yağının içten yanmalı motorlarda yakıt olarak kullanılması yeni bir teknoloji değil. Küçük motorlu aletlerden otomobillere kadar, çeşitli denemeler onlarca yıldır başarıyla yapılıyor. En büyük karbon ayak izine sahip hava yolculuğunda da atık yağlar belirli oranlarda uçak yakıtlarıyla karıştırılarak kullanılabiliyor. Fakat, dünyanın en büyük yolcu uçağı Airbus A380’in, geçtiğimiz haftalarda yalnızca atık yağ kullanarak üç saat boyunca havada kalması ise yeni bir gelişme. Bu amaçla kullanılan atık yağ karışımına Sürdürülebilir Havacılık Yakıtı (Sustainable Aviation Fuel – SAF) adı veriliyor.

Yetkililere güre, tüm Airbus uçakları %50 SAF karışımıyla zaten uçabiliyor. Tamamen SAF kullanarak uçma denemeleri ise, geçtiğimiz yıl A350 ve A319neo modelleriyle yapılmıştı. Dünyanın en büyük yolcu uçağı A380’in yalnızca SAF kullanarak uçması ise yeni bir gelişme. Güney Fransa’nın Toulouse kentinden 25 Mart 2022’de kalkan A380, üç saat boyunca ve seyrinde herhangi bir sorun yaşamadan yolculuğunu tamamladı.

2022 yılında 720 adet uçak üretmeyi planlayan Avrupa’nın en büyük havacılık şirketi Airbus’ın amacı, 20’li yılların sonuna kadar tüm uçuşlarını SAF ile yapabileceği onayları almak. Uçuş endüstrisi, 2050 yılına kadar net-sıfır karbon salım hedefine ulaşmak istiyor ve bunun için de SAF yakıtlarının kullanım oranı şüphesiz artacak.

Mühendislere göre, mevcut uçaklarda yalnızca SAF kullanmanın bazı sorunlar yaratması da mümkün. Birincisi, SAF’ın motorlardaki contalar ve diğer malzemeler üzerinde nasıl bir aşındırıcı etkisi olacağı henüz bilinmiyor. Bir diğeri ise, yoğunluğu standart uçak yakıtlarından farklı olduğu için, depolarda ne kadar yakıt kaldığını gösteren ölçüm sistemlerinin yanlış okuma yapma ihtimali.

Tabii ki gezegendeki tüm uçakların SAF ile çalışmasına yetecek kadar atık yağ çıkarmıyoruz. Dolayısıyla sıfır karbon hedefleri için bunun uzun vadeli bir çözüm olmadığı da ortada. Airbus’ın yanı sıra, Boeing gibi şirketler de benzer çalışmalar yapıyor, fakat planlar arasında hidrojen yakıtlarını denemek de var. Dünyanın en büyük karbon ayak izine sahip olan havacılık endüstrisinin bu konuda daha çok çalışması gerekecek.

Merak edenler için ise, evet uçak çalışırken etrafa kızartma kokusu yayılıyor.