Jelibon Rezervi Rüzgâr Türbinleri

Rüzgâr yenilenebilir bir enerji kaynağı olsa da rüzgâr enerjisini hasat etmek için kullanılan türbinler ömrünü tamamladığı zaman büyük bir atığa dönüşüyor. Bilim insanları, bunun önüne geçmek için yeni bir malzeme geliştirdi. Böylece, bazıları 70 metreyi bulan devasa türbin kanatlarının işi bitince, mutfak tezgâhı, yedek araba parçası, bebek bezi, hatta güvenle tüketilebilir jelibona bile dönüştürülebiliyor.

Rüzgâr türbinleri genelde fiberglas (cam yünü) ile üretiliyor. Bazı firmalar, artık kullanılmayan türbinleri daha düşük kalitede geri dönüşüm ürünlerine dönüştürmeyi başarmış olsa da, bunlar çoğu zaman depolama alanlarında (çöplüklerde) son buluyor. Üstelik, türbinler her geçen gün daha da büyüyor, çünkü daha büyük türbin demek, daha verimli enerji üretimi demek. Dolayısıyla, bazen henüz ömrünü tamamlamamış türbinler bile daha büyükleriyle değiştirmek için sökülüyor ve atılıyor.

Michigan State Üniversitesi araştırmacılarından John Dorgan, cam yününü bir bitkisel bir de sentetik polimer ile karıştırarak, türbinlerde veya otomobillerde kullanılabilecek kadar sağlam bir termoplastik reçine elde etti. Dorgan ve ekibi, bu şekilde üretilen panelleri bir monomer içinde çözdü ve cam yününü daha sonra başka bir üründe kullanmak üzere ayırdı. Bu sayede elde edilen geri dönüştürülmüş malzemenin kaliteden ve sağlamlıktan ödün vermeden yeniden kullanılabildiği belirlendi. Daha da ilginci, termoplastik reçine alkali bir çözeltide eritilince ortaya çıkan pleksi (polymethyl methacrylate-MMA), evlerde ve otomobillerde yaygın kullanılan bir malzeme. PMMA ısıtıldığında ise metakrilik aside dönüşüyor, ki bu bebek bezlerinde kullanılan süper emici bir malzeme. Bu süreçte ortaya çıkan bir yan ürün ise potasyum laktat. Bunu saflaştırarak şekerleme üretilebiliyor. ‘‘Gıda kalitesinde potasyum laktat elde ettik ve bununla jelibon yaptık. Bu jelibonu yedim.’’ diyor Dorgan. ‘‘Bir bitkiden elde edilen karbon atomuyla, fosil yakıtlardan elde edilen karbon atomu birbirinden farklı değil. Bu, küresel karbon döngüsünün bir parçası. Biz de, tarladaki biyokütleyi plastiğe, sonra yeniden gıda maddesine dönüştürebileceğimizi gösterdik.’’

Bu yeni malzeme yalnızca rüzgâr türbinlerinde değil, mutfak tezgahlarından dizüstü bilgisayar kılıflarına kadar birçok başka üründe de kullanılabilme potansiyeline sahip.

Dorgan’a göre, ‘‘Keşfettiğimiz reçine sisteminin güzel yanı, ömrü bittiğinde işlemden geçtikten sonra içindeki bileşiklerin yeniden ortaya çıkması ve sonsuz bir döngü içinde tekrar ve tekrar kullanılabilmesi. Döngüsel ekonominin temel hedefi de budur.’’