#

İstanbul Depremi İçin Yeni Öngörü

Bilim Dalları
Etiketler

Yerbilimcilerden oluşan uluslararası bir ekip tarafından Marmara Denizi tabanında gerçekleştirilen çalışmanın yeni açıklanan sonuçlarına göre, Kuzey Anadolu Fayı (KAF)üzerinde beklenen büyük deprem, fayın Çınarcık Kolu üzerinde meydana gelecek.

Anadolu yarımadası, dünyanın kabuğunun “tektonik levha” diye adlandırılan parçalarından küçük bir tanesi üzerinde yer alıyor. Anadolu Levhası olarak bilinen bu parça, kuzeye doğru ilerleyip Avrasya Levhası’nın altına kaymaya çalışan Arabistan Levhası’nın sıkıştırmasıyla, yılda 2 mm hızla Ege Denizi’ne doğru kayıyor. Kayma, Doğu Anadolu’da Karlıova’daki üçlü fay kavşağından başlayıp Kuzey Ege’deki Saros Körfezi’ne kadar uzanan yaklaşık 1200 km uzunluğundaki doğrultu atımlı (Avrasya Levhası’na sürtünerek batı doğlultusunda ilerleyen) KAF boyunca sürüyor. Bu sürtünme sırasında takılmaların yarattığı streslerin aniden boşalmasıyla,fay üzerinde giderek batıya doğru ilerleyen, 6’nın üzerinde büyüklükte bir dizi deprem meydana gelmiş bulunuyor. Yerbilimcilerin 2000 yıl geriye kadar izleyebildikleri bu yıkıcı depremlerin sonuncuları, 1999’da İzmit (7,4 büyüklüğünde) ve Düzce’de (7,2) meydana gelmişti.

Amerika Sismoloji Derneği’nin yayın  organı Bulletin of the Seismological Society of America (BSSA) dergisinde yayımlanan çalışmada, Marmara Denizi tabanından sondalarla alınan tortul katmanları incelenmiş. Halen Paris’teki École Normale Supérieure’de görev yapan Laureen Drab yönetiminde, Belçika’nın Liege Üniversitesi’nden araştırmacıların da katıldığı çalışmada biri Çınarcık Havzası’nda, biri de daha kuzeyden alınan ve türbitid diye adlandırılan özel tortul örnekleri ncelenmiş.

Deniz altından geçen faylar üzerinde meydana gelen depremler deniz tabanında büyük yer kaymalarına yol açıp tortulları karıştırarak “türbitid” denen, hızla yığılmış, karmaakarışık  büyüklüklerde kum  ve mil (silt) taneciklerinden katmanlar meydana getiriyor.

Tortul parçacıklarındaki radyoaktif maddelerin oranlarındaki (kalsiyum/titanyum izotopları) farklılıklardan yola çıkan araştırmacılar, Çınarcık kolu üzerinde 6 büyük depremin imzalarını belirlemişler (MS 5. yüzyıl, 740, 989, 14 yüzyıl,  1509 ve 1894). Bunlardan deniz tabanındaki en büyük karışıklığın 1894 depremince meydana getirildiği ortaya çıkmış.

Drab ve ekibine göre bu kol üzerindeki depremler 243-396 yıllık periyodlarla tekrarlıyor. 

Kuzey Anadolu Fayı üzerinde şimdiye kadar üç segmentin tam olarak kırılmasına karşılık Çınarcık’taki segment üzerindeki kırılmanın tam gerçekleşmediğine işaret eden Drab, gelecek depremin büyük olasılıkla Çınarcık segmentinde meydana geleceğini öne sürüyor.

REFERENCES

  • 1. “Seabed samples rewrite earthquake history nedar Istanbul”, Seismological Society of America, 30 Mart 2015
  • 2. “Submarine Paleo-earthquake record of the Cinarcik segment of the North Anatolian Fault in the Marmara Sea (Turkey)” BSSA (abstract), 30 Mart 2015