Irkçı Önyargı Zaman Algısını Değiştiriyor

“Tehdit” hızlı mı, yavaş mı yaklaşıyor..?

Amerikan Psikoloji Derneği tarafından yayımlanan bir çalışma, beyazların Afrika kökenli Amerikalılara karşı besledikleri ırkçı önyargı ve korkuların, zaman genişlemesine benzer etkiler yarattığını ortaya koydu.

Çalışma için Princeton Üniversitesi ile bir alışveriş merkezinden eşit dağılımda yetişkin erkek ve kadınlardan oluşan 500 katılımcı toplanmış.

Kurgulanan bir dizi deneyde, yetişkin beyazlar bilgisayar ekranlarında kendilerine doğru yaklaşıyor gibi görünen beyaz ve Afrika kökenlilerin yüzlerini incelemişler. Yüzlerin yaklaşım hızlarını ve ekranda kalış sürelerini değerlendiren katılımcılara ardından başka ırktan insanlarla karşılaştıklarında duydukları endişeyi ölçen bir anket doldurtulmuş.

Journal of Experimental Psychology: General dergisinde online olarak yayınlanan araştırmanın bulgularına göre, katılımcılardan ankette başka ırklardan endişe duydukları ortaya çıkanlar, Afrikalı yüzlerin beyaz yüzlere kıyasla daha yavaş yaklaştıklarını ve ekranda daha çok kaldıklarını sanıyorlar. Etki, erkek ve kadın yüzlerine göre farklılık göstermiyor. Çalışmada ayrıca aynı katılımcıların, ekranda uzaklaşan Afrikalı yüzler karşısında aynı yanılsamaya kapılmadıkları görülmüş. Araştırmacılar bunu, uzaklaşan yüzlerin “tehdit” olarak algılanmamasından kaynaklanıyor olabileceğini düşünüyorlar.

Deneylerin zaman ve hareketle ilgili algıları geçici olarak değiştirebileceğini ilk kez ortaya koyduğu, araştırmacılarca vurgulanıyor.

Araştırmayı yöneten Andreana Kenrick, “Normalde insanların, kendilerini tehdit altında hissettiklerinde, çekindikleri kimsenin daha hızlı yaklaştığını düşünmeleri beklenir” diyor. “Oysa, gerçekleşeceği düşünülen tehdit için beslenen endişe, dikkatin yükselmesine ve zamanın yavaşladığı duygusuna yol açabiliyor; tıpkı bir araba kazasından kurtulanların, olayın adeta ağır çekimde meydana geldiğini anlatmaları gibi.”

Kenrick, bulguların yüksek endişe parantezinde olanların mutlaka ırkçı oldukları anlamına gelmediğini, yalnızca Afrikalılarla fazlaca karşılaşmamış olabilecekleri ya da ırkçılıkla itham edilme korkusu taşıyor olabileceklerine de işaret ediyor.

Araştırmacıya göre sonuçlar, doğru olmayan tanık ifadelerini ya da Afrika kökenlilerin yaptıkları masum hareketlerin hatalı olarak tehditkârmış gibi yorumlanışını açıklayabilir.