IgNobel Ödüllerinde Bu Yıl

Eylül ayı, bilim dünyasının belki de en renkli ödülleri olan IgNobel ödüllerinin sahiplerine kavuştuğu ay. İlk bakışta gayet muzip görünen çalışmalara verilen IgNobel ödüllerinin amacı aslında yaratıcı ve sıra dışı düşünceyi teşvik etmek, bu sayede de bilime olan ilgiyi ve hevesi artırabilmek. Bu nedenle ödül komitesi, aday olan çalışmalar arasından “önce güldüren, sonra düşündüren” nitelikte olanları büyük bir titizlikle seçim yapıyor.

Ödül törenine her yıl ev sahipliği yapan Harvard Üniversitesi’nin Sanders Tiyatro Sahnesi, ilginç kostümler ve eğlenceli şapkalarla koltuklarını dolduran konuklarından bu yıl mahrum kaldı. Bu yılki ödül töreni, COVID-19 pandemisi nedeniyle, tarihinde ilk kez çevrimiçi olarak gerçekleştirildi. Ama yine de, izleyicilerin geleneksel olarak kâğıt uçak atışıyla başlatıldı, tabii ki bu kez ekran başında.

Tören sunucuları bu kez evlerinin en sevdikleri köşesinden, diledikleri kıyafetlerle, kâh kahvelerini yudumlayarak kâh kedileriyle ve köpekleriyle birlikte ekran karşısından izleyicilerle buluştular. Geleneksel kâğıt fırlatma seansı ve hoş geldiniz konuşmasıyla başlayan 30. IgNobel Ödül Töreninin bu yıl için seçtiği tema ise “böcekler” idi. Ödüller, yine geleneksel olarak, gerçek Nobel ödülü kazanmış bilim insanları tarafından sahiplerine verildi. Ödül verme eylemini biraz daha “fiziksel” hale getirebilmek için de bu yılın ödülleri, kazananlara pdf belgesi olarak gönderilebilecek küp şablonları olarak tasarlandı. Sahiplerinin çıktı alıp katlayarak yaptıkları bu küpler, böylece, çevrimiçi törende sanki gerçekten elden ele veriliyormuş gibi gösterilebildi.

Lafı daha fazla uzatmadan, 2020 yılının IgNobel ödüllerine layık görülen kişilerine geçelim:

Akustik Ödülü: Timsahların da helyum katılmış hava soluduklarında daha yüksek rezonanslı ses çıkardıklarını ispatlamayı başaran Stephan A. Reber, Takeshi Nishimura, Judith Janisch, Mark Robertson ve W. Tecumseh Fitch.

Fizyoloji Ödülü: Bir kişinin kaşlarına bakarak onun narsist olup olmadığını anlamaya yarayan bir yöntem geliştiren Miranda Giacomin ve Nicholas Rule.

Barış Ödülü: Gecenin bir yarısında birbirlerinin kapısını çalan ve sonra koşarak uzaklaşan Hindistan ve Pakistan diplomatlarına verildi.

Fizik Ödülü: Yüksek frekansta titreşime maruz bırakılan canlı toprak solucanlarının vücutlarında su yüzeyindekine benzer şekilde dalgalanma hareketi ortaya çıktığını gösteren Ivan Maksymov ve Andriy Pototsky.

Ekonomi Ödülü: Farklı ülkelerdeki gelir eşitsizlikleri ile çiftlerin dudaktan öpüşme miktarı arasındaki ilişkiyi tanımlamayı deneyen Christopher D. Watkins liderliğindeki uluslararası araştırma ekibine verildi. Merak edenler için ekleyelim; gelir eşitsizliğinin daha yüksek olduğu ülkelerde çiftlerin dudaktan öpüşme ortalamasının da daha yüksek olduğu ortaya çıkmış.

Yönetim Ödülü: Parayla adam öldürtmek için sırayla birbirlerini kiralayan ve kimsenin kimseyi öldürmeyi başaramadığı tuhaf bir döngüye girmeyi başaran beş Çinli profesyonel tetikçiye verildi. (Elbette, olay beşinin de tutuklanmasıyla sonuçlandı.)

Entomoloji Ödülü: Böceklerle çalışan bilim insanlarının çoğunun, örümcek korkusu olduğuna dair kanıtlar toplayan Richard Vetter. (Ek bilgi: örümcekler, böcekler sınıfının üyesi değildir.)

Tıp Ödülü: Şimdiye dek kabul görmemiş bir tıbbi hastalık olarak “başkalarının çiğneme ve ağız şapırdatma sesinden duyulan rahatsızlık (misofoni)” teşhisini ortaya koyan Nienke Vulink, Damiaan Denys ve Arnoud van Loon.

Malzeme Bilim Ödülü: Dondurulmuş insan dışkısından elde edilen bıçakların işe yaramaz olduklarını gösteren Metin Eren, Michelle Bebber, James Norris, Alyssa Perrone, Ashley Rutkoski, Michael Wilson ve Mary Ann Raghanti.