Güneş’e İlk Kez Dokunulacak

NASA, Güneş’e göndereceği Parker Güneş Sondası (Parker Solar Probe) ile bir ilke imza atıyor. Uzay ajansının 1,4 milyar dolara mal olan gözbebeği, 150 milyon kilometre uzaklıktaki Güneş’e, 6,4 milyon kilometre sokularak yıldızın gizemli atmosferi ve fırtınaları hakkında bilgi getirecek.
Bir otomobil büyüklüğündeki PSP, Güneş’e yaklaştığında uzayda insan tarafından yapılmış en hızlı cisim olacak. Saniyede 200 kilometreye yakın hızla uçacak olan bu cisim, Dünya’da olsa New Yok’tan Tokyo’ya bir dakikadan kısa sürede ulaşabilir.
PSP, 11 Ağustos’ta Greenwich saatiyle 19.33’te Florida eyaletindeki Kennedy Uzay Merkezi’nden fırlatılacak ve Güneş’e kendisinden önceki uzay mekiklerinden 8 kat daha yakın uçacak.
Devasa bir yıldıza dokunmak ne gerektirir?

Bir yıldıza dokunmak gibi benzeri görülmemiş bu misyonunu tamamlamak için aşılması gereken koşullar ise akıl almaz derecede zorlu:

* Dünya Güneş’in etrafında saatte 107 bin kilometre hızla döner; dolayısıyla gezegenden fırlatılan her şey de aynısını yapar.

* PSP, yeryüzündeki en güçlü operasyonel fırlatma araçlarından biri olan Delta 4 Heavy roketi üzerine oturacak. Delta 4 Heavy’de, birinin yakıtı bittikten sonra ateşlenen üç farklı roket etabı var ancak tüm bunlar roketi Güneş’e yaklaştırmaya yetmiyor.

* Roket, PSP’yi altı yıl boyunca yedi kez dolaşacağı bir gezegen olan Venüs’e doğru ateşleyecek. Gezegenin güçlü yer çekimi alanı, PSP’yi Güneş’e gitgide daha çok yakınlaştıracak.

* İlk turunu bu yılın Kasım ayında tamamlaması bekleniyor. Böylece Güneş’e 25 milyon kilometre yaklaşmış olacak. 21. turunu 2024’te tamamladığında ise yaklaşık 700 bin kilometre hızla Güneş’e 6,4 milyon kilometre sokulmuş olacak.

* Güneş ışınları Dünya’dakinden yaklaşık 3 bin kat daha güçlü, çeliği sıvıya dönüştürmeye yetecek kadar sıcak olacak. Güneşin dış atmosferindeki tahmin edilen sıcaklık 1371 °C. Misyonunu tamamladığında uzay mekiğinin yüzde 90’ı yanacak, geriye Güneş’in etrafında dönmeye milyonlarca yıl boyunca devam edecek olan ısı kalkanı kalacak.

* Tesisatındaki elektroniğin de etkilenebileceği yüksek enerjili parçacıklardan oluşan Güneş rüzgârlarıyla da baş etmek zorunda kalacak PSP. Ardından sondayı korurken, Güneş’in manyetik alanlarını ölçen Termal Koruma Sistemi’nın yanı sıra, uzay mekiğinin güneş panellerini erimekten kurtaracak su soğutmalı sistem de devreye girecek.

* Dört yıldan beri test edilen PSP’nin, bu zorlu koşullara 2025 yılına kadar meydan okuması bekleniyor.

* Endişe konusu yalnız Güneş’in aşırı yoğun ısısı da değil. Gezegenlerin tersi yönünde dönen kum tanesi kadar bir parçacık bile saniyede 400 kilometre hızla panellerde bozuk para büyüklüğünde bir delik açılmasına neden olabilir.
PSP hangi soruların peşinde?

Bilim insanlarının PSP’nin yanıtlamasını beklediği, 60 yıldır cevapsız kalan iki soru var:
1. Neden Güneş rüzgârları var?
2. Yıldızın dış halkası korona, milyonlarca derecelik sıcaklığa nasıl çıkabiliyor?

 

Johns Hopkins Üniversitesi Uygulamalı Fizik Laboratuvarı’nda güneş fiziği profesörü olan Nicola Fox, “bildiğimiz doğa kurallarına tamamen aykırı” bir durumdan söz ediyor. Fox’a göre Güneş’in dış atmosferinde olanlar, suyun yukarı doğru akmasına benziyor. Zira Güneş’in etrafındaki gazlar uzayda her yöne doğru saatte 1,6 milyon kilometre hızla savruluyor ve bu hıza nasıl çıktıkları hakkında bir bilgimiz yok. Güneş’ten gelen enerjinin koronaya nasıl pompalandığını ve rüzgârları nasıl oluşturduğunu da bilmiyoruz.
Uzay mekiği adını, 1950’lerde astrofizikçiler tarafından ciddiye alınmayan bu güneş rüzgârları tezinin sahibi Eugene Parker’dan alıyor ve PSP, NASA’nın yaşayan birinin adını verdiği ilk mekik olma özelliğini taşıyor. 7 yıl sürmesi planlanan araştırmaya, NASA Goddard Uzay Merkezi’nin yanı sıra Johns Hopkins, California ve Minnesota üniversiteleri ile Paris Gözlemevi katılıyor.

 

Güneş'e ulaşmanın neden bu kadar zor olduğunu anlatan güzel bir animasyonu buradan izleyebilirsiniz.