Ekmeğe Veda Zamanı Yaklaşıyor

İklim değişimi buğday üretimini vuruyor; sıcaklıkta her 1 derecelik artış ticaretini yüzde 25 azaltıyor

Bol ekmek yeme alışkanlığımızdan hızlıca vazgeçsek iyi olacak galiba. ABD’de Kansas Eyalet Üniversitesi araştırmacılarınca gerçekleştirilen bir çalışma, acil tedbirler alınmadığı takdirde iklim değişimi nedeniyle dünya ortalama hava sıcaklıklarında artış ve ani sıcak ve soğuk hava dalgaları yüzünden buğday üretiminde ve ticaretinde radikal düşüşler olacağını ortaya koyuyor.

Nature Climate Change dergisinde online yayınlanan çalışmada, global sıcaklık değerlerinde ortalama 1°C artışın yüzde 6 üretim düşüşüne yol açacağı hesaplanmış. 2012 yılında dünya buğday rekoltesinin 701 milyon ton olduğuna işaret eden araştırmacılar, bu oranın 42 milyon ton buğdaya karşılık geldiğine vurgu yapıyorlar. Diyelim, ülkenin buğday üretimi hedefin gerisinde kaldı, “Panik yok; parasını verir dışarıdan alırım” deme lüksü de ortadan kalkıyor. Çünkü bu değerlere göre dünya buğday ticaretinin hacmi de önemli ölçüde daralıyor. 2013 yılında global buğday ticareti 147 milyon ton olarak gerçekleşmiş. Bu durumda, her derece sıcaklık artışında 42 milyon tonluk üretim kaybı, buğday ticaretinde yüzde 25’e yakın bir daralma anlamına geliyor.

Araştırmacılar bu sonuçlara 30 ayrı buğday modeliyle ekim deneyleri yaparak ulaşmışlar. Deneyler, 15 ile 32 derece arasında değişen sıcaklık koşullarında yapılmış. Deneylerin ortaya koyduğu önemli bir bulgu, buğdayın gelişim aşamasında yüksek sıcaklıkların, bitkinin fotosentez yapıp tane üretme ve doldurma süresini kısaltması. Böyle olunca da, başak az taneli ve cılız oluyor. Ani sıcaklık dalgalarının etkisini de laboratuvar deneyleriyle ölçen ekip, 34 derecede üretimin sıfıra düştüğünü belirlemiş.

Araştırmacılara göre, ekvatora doğru gidildikçe sıcaklıkların üretim üzerindeki etkisi daha da yükseliyor. Çalışmada haritalarla gösterilen üretim projeksiyonlarında Türkiye’nin bulunduğu bölgede ortalama 2 derecelik sıcaklık artışının yüzde 8, 4 derecelik artışınsa yüzde 12 üretim düşüşüne yol açacağı öngörülüyor.

Çalışmayı gerçekleştiren ekipte yer alan Prof. Vara Prasad, iklim değişiminin buğday üzerindeki etkisinin, şimdiye kadar öngörülenin üzerinde olduğunun altını çiziyor. Prasad’a göre “Bu, ciddi bir durum; çünkü eğer 9,6 milyar insanı besleyeceksek, gelecek 30 yıl içinde gıda arzını en azından iki katına çıkarmamız gerekecek.” Araştırmacıya göre genetik çalışmalar ve daha ileri ürün yönetim teknikleriyle kayıplar azaltılabilir.