#

Aykırı Gezegen

Bilim Dalları

Kısa süre önce kendisini Kuğu (Cygnus) Takımyıldızı yönünde sabit tutan dört jiroskobundan ikisinin bozulması nedeniyle dünya benzeri kayaç gezegenler bulma görevi sona eren Kepler Uzay Teleskopu’nun keşfettiği bir gezegen, bilimcileri şaşırtıyor.

7 Mart 2009 tarihinde fırlatılan Kepler, Mayıs 2013’te görevini yapamaz hale gelinceye kadar Dünya’ya 3000 ışıkyılı uzaklıkta bir bölgede aynı anda 100.000 yıldız birden gözleyerek, bunların ışıklarında önlerinden geçen bir gezegene işaret eden periyodik azalmaları belirlemişti. Bu yöntemle Kepler 167 Güneş-dışı gezegeningezegenin kesin keşfini yapmış, 3500’ün üzerinde de gezegen adayı saptamıştı. 

Araştırmacılar,Kepler’in keşfettiği gezegenlerden Kepler-78b’nin gezegen oluşum modellerine aykırı özelliklerine anlam vermekte zorlanıyorlar. Yüzey sıcaklığı yaklaşık 4900⁰C olan bu lav dünyası, yıldızına yalnızca 1,5 milyon km uzaklıkta yörüngesindeki bir “yılını” 8,5 saatte tamamlıyor. Bu uzaklık, Dünyamızın Güneş’e olan uzaklığının yüzde biri. Çapı Dünya’nınkinden yüzde 20 daha büyük olan gezegenin kütlesiyse Dünya’nınkinin 1,8 katı . Dolayısıyla yoğunluğu (santimetreküpte 5,5 gram)  aşağı yukarı Dünya’nınki  (5,3 g) kadar. Bu nedenle gökbilimciler Kepler-78b’nin de Dünya gibi kaya ve demirden oluştuğunu düşünüyorlar.

Gezegenin yıldızına böylesine yakın olmasınaysa  bir açıklama getirilemiyor. Çünkü Güneş gibi G sınıfından olan genç yıldız, oluşumu sırasında daha büyük çapta olduğundan, gezegen şimdi bulunduğu yerde ortaya çıkmış olamaz. Çünkü yörüngesi yıldızın içinde kalıyor olacaktı ki, hiçbir gezegen yıldızının içinde oluşamaz. Başka bazı gezegenler gibi yıldızından uzaklarda oluşup da sonradan içeriye göç  etmiş de olamaz; çünkü göç de yıldızın içinde sonlanmış olacaktı.Gezegenin nasıl doğduğu belirsizliğini korusa da, nasıl öleceği kesin. Kütleçekimsel gelgitler onu giderek daha da içerilere sürükleyecek ve gezegen üç milyar yıl sonra yıldızının içinde yok olacak. 

REFERENCES

  • 1. “Mystery planet baffles astronomers” , Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics, 30 Ekim 2013
  • 2. “Researchers discover that an exoplanet is Earth-like in mass and size”, Massachusetts Institute of Technology, 30 Ekim 2013
  • 3. ‘Kepler spacecraft disabled; “Exciting discoveries” still to come’, National Geographic, 15 Ağustos, 2013